Ingebeelde lelijkheid, de rol van de cgw'er in de behandeling van Body Dismorphic Disorder

Niels van Dijk1 & Marjanne Vogels1
1Amsterdam UMC

Kernwoorden
BDD CGW exposure volwassenen groepsbehandeling

Doelgroep
mensen met weinig ervaring met het onderwerp

Inhoud workshop
Mensen met BDD zijn gepreoccupeerd met een vermeende onvolkomendheid in het
uiterlijk. Confrontatie met de eigen verschijning leidt tot gevoelens van angst en schaamte, walging en/of somberheid. We weten niet precies hoe deze preoccupatie ontstaat maar er lijken drie factoren van belang. Ten eerste kunnen persoonlijkheidskenmerken zoals perfecttionisme en hoge eisen stellen een rol spelen. Er lijkt soms een genetische kwetsbaarheid een rol te spelen. Tenslotte dragen omgevingsfactoren bij aan de ontwikkeling van deze preoccupatie, zoals gepest worden of opgroeien in een gezin waarin uiterlijk als zeer belangrijk werd gezien. Deze factoren leiden tot selectieve aandacht voor bepaalde lichaamskenmerken. Deze selectieve aandacht houdt de vaak negatieve gedachten en opvattingen over uiterlijk in stand, en versterkt deze op den duur. Mensen richten zich veel minder op andere lichaamskenmerken, verliezen oog voor belangrijke persoonlijke kenmerken, en gaan gedrag ontwikkelen dat enerzijds gericht is op zogenoemde BDD rituelen en anderzijds gekenmerkt wordt door vermijding. Voorbeelden hiervan zijn veelvuldig spiegelkijken, jezelf vergelijken met anderen, camoufleren van lichaamskenmerken met kleding of make-up, en bevestiging vragen. Daarnaast worden er vaak situaties, activiteiten en plekken vermeden. Denk aan sporten of zwemmen, het woord nemen in gezelschap, of niet zonder petje of make up de deur uit. Zowel het vermijdingsgedrag als de rituelen dienen in eerste instantie om gevoelens van angst walging en schaamte weg te nemen of te verminderen. Ze leiden echter vaak tot een toename van negatieve gedachten over uiterlijk en het zelf, en toename van de selectieve aandacht.
In het Amsterdam UMC is een 2daagse dagbehandeling voor BDD, waarbinnen een prominente plek is voor cgw'ers. In verschillende onderdelen zijn we actief: weekstart, exposure en responspreventie, doelen stellen, pmt en drama/schematherapie. Wat doen we daar?
In deze workshop willen we inzage geven in ons werk in de BDD dagbehandeling. Welke interventies gebruiken we? Hoe gaan we te werk? We willen uitleg geven over verschillende oefeningen en vooral mensen laten ervaren!

Invulling workshop
Opening/welkomswoord
Eerst klein stukje theorie: Wat is BDD? Preoccupatie met (deel van) je uiterlijk. We bespreken het BDDmodel. We leggen uit hoe we dat behandelen: in 2dgse dagbehandeling obv
cgt/schematherapie elementen. We benoemen de verschillende onderdelen van de 2dgse en
bespreken de rol van de cgwer in deze onderdelen. Verder willen we vooral oefeningen doen; mbt taakconcentratie, spiegelexposure/waarnemen, doelen stellen, schaamteoefeningen e.d.
vragenrondje, afronding

Literatuur
Phillips, K. The Broken Mirror, Oxford University Press 2005
Van Emmerik, A.,Greeven, A. Handboek Exposure, Boom uitgevers Amsterdam 2020
Werkboek BDD 2daagse dagbehandeling, Zorglijn angststoornissen AUMC